สํานวนสุภาษิตนี้ มักจะมีคนเขียนเป็น “ผีซ้ำด้ามพลอย” ซึ่งที่จริงแล้วไม่ถูกต้อง ที่ถูกต้องเป็น “ผีซ้ำด้ำพลอย” มีความหมายว่าเมื่อเกิดปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่แล้ว แต่ก็มีมีเรื่องราวหรือปัญหาเข้ามาเพิ่มซ้ำเติมให้หนักกว่าเดิมอีก

ที่มาของสํานวน คำว่า “ด้ำ” เป็นภาษาถิ่นของอีสาน หมายถึง ผีเรือน หรือเทวดาประจำบ้าน สำนวนนี้เปรียบเปรยถึงบุคคลในบ้านที่มีปัญหาอยู่แล้ว แต่ผีบ้านผีเรือน (ด้ำ) กลับพาโชคร้ายมาซ้ำเติม

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงอาการของผู้ที่มีอาการงงมากจนคิดอะไรไม่ออก ทำอะไรไม่ถูก

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงวงการพนันตีไก่ ไก่จะใช้เดือยในการแทงคุ่ต่อสู้ หากไก่ถูกตีจนตาแตก ก็จะมึน งงงวย ทำอะไรไม่ถูก

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการที่ทำงานทั้งงานส่วนตัวและงานส่วนรวม ควรที่จะรับผิดชอบไม่ให้ขาดตกบกพร่อง

ที่มาของสํานวน –

สํานวนสุภาษิตนี้ มีความหมายเหมือนกับคำว่า “จดๆ จ้องๆ” หมายถึงการกระทำที่รีรอ ดูเหมือนจะทำแต่ไม่ทำซักที

ที่มาของสํานวน ในสมัยก่อนมีกฎหมายเรื่องการทะเลาะวิวาท คือหากเงื้อหมัดจะโดนปรับ๕๐สตางค์ หากเงื้อหมัดบ่อยๆก็จะยิ่งโดนปรับหลายครั้ง แต่หากต่อยไปทีเดียว ก็จะโดนปรับ ๑บาท ครั้งเดียวไปเลย

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงคนที่โง่มากๆ

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงเต่าที่ท่าทางเชื่องช้าต้วมเตี้ยม จึงถูกสื่อไปในทางลบว่าโง่ ส่วนตุ่นนั้นเป็นสัตว์ที่ชอบอยู่แต่ในรู คำว่า “เต่าตุ่น” เป็นคำที่คล้องจองกัน

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงสถานการณ์ที่ไม่มีใครพูดอะไร ไม่มีเสียงตอบกลับใดๆ มักใช้ในสถานการณ์ที่มีคนถามไป แต่ไม่มีคนใดตอบกลับมา

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงการเป่าไปที่สาก ซึ่งเป่าอย่างไรก็ไม่เกิดเสียง

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการที่ชายและหญิงแต่งงานกัน ทำให้ครอบครัวสองครอบครัวมีความแน่นแฟ้นผูกพันกัน

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงทองคำสองก้อน ที่นำมาหลอมรวมกันแล้ว ก็จะรวมเป็นเนื้อเดียวกัน

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการทำความชั่วนั้นทำได้ง่าย แต่จะส่งผลให้สุดท้ายต้องได้รับกรรม ส่วนการทำความดีนั้นยากกว่า แต่สุดท้ายแล้วก็จะส่งผลให้ชีวิตมีความสุข

ที่มาของสํานวน –

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการกระทำใดให้ทำประโยชน์ให้คุ้มค่า โดยหากขยันเพิ่มอีกนิดก็จะได้ประโยชน์เต็มเม็ดเต็มหน่วย

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงการทำนานั้นเมื่อหมดฤดูทำนาแล้ว ก็ให้ทำไร่ ก็จะทำให้ได้ใช้ประโยชน์ในที่ดินให้คุ้มค่า ส่วนการเลี้ยงไก่นั้นก็ทำนองเดียวกันคือเมื่อเลี้ยงไก่แล้ว ก็ควรจะทำรังให้ไก่ออกไข่ด้วย เพื่อความมีประสิทธิภาพที่ดี ดีกว่าปล่อยให้ไก่ออกไข่ไปทั่ว

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงคนที่มีอารมณ์ไม่คงที่ เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย อารมณ์ขึ้นๆลงๆ

ที่มาของสํานวน คนในสมัยโบราณมีความเชื่อในเรื่องผีสาง คือหากถูกผีเข้าก็จะมีอาการเปลี่ยนไปพูดจาแปลกๆ แต่หากผีออกแล้วก็จะกลับมามีอาการปกติแบบคนทั่วไป